شکاکیت سقراطی در عصر هوش مصنوعی؛ شبح سرگردانی

جان نواستا

۸ بهمن ۱۴۰۲

زمان مطالعه : ۳ دقیقه

شماره ۱۲۰

بیشتر بخوانید: تصاویر جدید پیکسل ۹ پرو فولد لو رفت؛ گوشی تاشدنی مورد انتظار گوگل

درک این موضوع که تلاقی تکنولوژی مدرن در زمان ما ردپایی باستانی دارند، چیزی تقریباً عجیب و غیرمنتظره است. هرچه بیشتر به قلمرو تحول دیجیتالی، هوش مصنوعی و مدل‌های زبانی قدم می‌گذاریم، ناخواسته تردیدهای سقراط و معاصرانش را در مورد کلام مکتوب تکرار می‌کنیم. بیایید خرد دوران باستان را با پیشرفت‌های امروز در گفتمانی که هزاران سال وجود دارد بررسی کنیم. موضع سقراطی سقراط دیدگاه متمایزی در مورد پیدایش نوشتار داشت. افلاطون، شاگرد او، از طریق بحث‌های مختلف، باور سقراط را که خرد در نفس زنده گفت‌وگو رشد می‌کند، نه در شکل صامت متن، تبدیل به یک بحث جاودان کرد. او از جوهره پویای گفتمان شفاهی دفاع کرد، جایی که می‌توان ایده‌ها را پرورش داد، به چالش کشید، و در کنه گفت‌وگو تغییر داد. مقاومت دیجیتالی امروز در دوره ما، رونمایی از هوش مصنوعی و مدل زبان بزرگ (LLM) مانند GPT ترکیبی از شک و تردید ایجاد کرده است. این یک رشته قابل مشاهده از مقاومت ذهنی در برابر تغییر است که در واقع یادآور نگرانی و شک سقراط است. منتقدان معاصر هم درست مانند سقراط، نگران این موضوع هستند که اتکای بیش از حد به هوش الگوریتمی می‌تواند جوهر خلاقیت و تفکر انتقادی انسان را از بین ببرد. شرایط به گونه‌ای است که انگار شبح سقراط سرگردان است تا وابستگی دیجیتالی ما را زیر سوال ببرد. پارادوکسی از پیشرفت طنز ماجرا همین است. فناوری‌های مدرن که نقطه کانونی بسیاری از شک و تردیدها هستند، در واقع آرمان سقراطی را احیا می‌کنند. ماهیت تعاملی هوش مصنوعی با قابلیت صوتی و گفت‌وگومحور، اصول روش سقراطی مبتنی بر تعامل انسان در تبادل دانش را به ذهن متبادر می‌کند. این یک چرخش عجیب است؛ به نظر می‌رسد جاه‌طلبی آینده‌نگر، ما را به گفت‌وگوهای فلسفی زیر آسمان آتن بازگردانده است. استقبال از فناوری‌های جدید و احترام به قدیم این تلاقی فلسفه گذشته و حال…