ویروس موزائیک تنباکو اولین ویروسی بود که توسط علم کشف شد. ویروسها میلیاردها سال است که وجود دارند؛ اما اواخر قرن نوزدهم بود که بهصورت علمی توصیف شدند. حتی در آن زمان هم چندین دهه طول کشید تا با این بیماریزاهای گیجکنندهی نامرئی مقابله کنیم.
اولین گام برای کشف ویروسها در سال ۱۸۷۶ برداشته شد؛ وقتی آدولف مایر، شیمیدان کشاورزی آلمانی نوعی بیماری عجیب را توصیف کرد که با لکههای پرشمار و کوچک، گیاهان تنباکو را تحتتاثیر قرار میداد. مایر معتقد بود که این بیماری توسط باکتریها یا قارچها ایجاد میشود؛ اما آزمایشات و بررسیهای میکروسکوپی او نتوانست هیچ موجودی را پیدا کند.
در سال ۱۸۹۲ پیشرفتی بهدست دیمیتری ایوانوفسکی، گیاهشناس روسی رخ داد. او متوجه شد که شیرهی گیاه آلوده پس از عبور از فیلتر نگهدارندهی باکتری همچنان عفونی باقی میماند. ایوانوفسکی پس از این اتفاق میدانست که چیز جدیدی یافته است؛ هرچند برخی از محققان بر این باور هستند که او از اهمیت واقعی کشف خود خبر نداشت.
در سال ۱۸۹۸ مارتینوس بایرینک، میکروبیولوژیست هلندی با تکرار آزمایشهای ایوانوفسکی بهطور مستقل، تفسیر سختتری را ترسیم کرد. آزمایشهای بایرینک نشان داد که بیماری موزاییک تنباکو ناشی از باکتری نیست و از چیزی نشئت میگیرد که او «عفونت مایع زنده» یا «مایع زنده مسری» نامید. سپس وی برای توصیف ماهیت غیرباکتریایی عامل بیماریزا از کلمهی «ویروس» استفاده کرد.
تقریبا در همان زمان بود که چند عامل بیماریزای دیگر نیز از فیلتر نگهدارنده باکتریهای پیدا شد؛ ازجمله پاتوژنهای عامل بیماری پا و دهان، بیماری میکسوماتوز خرگوش، بیماری اسب آفریقایی و آنفلوآنزای پرندگان.
شناسایی عامل تب زرد، لحظهی مهمی در تاریخ ویروسشناسی بود. درطول جنگ آمریکا و اسپانیا در سال ۱۸۹۸، ارتش ایالات متحده پس از ورود به سواحل کوبا توسط تب زرد زمینگیر شد. والتر رید، جیمز کارول، آریستیدس آگرامونته و جسی ویلیام لازر نشان دادند که این بیماری ازطریق سرم خون فیلترشده از بیمار آلوده قابل انتقال است. این کشف باعث شد تا تب زرد اولین بیماری عفونی انسان باشد که به ویروس نسبت داده میشود.
در سال ۱۹۳۱ و با اختراع میکروسکوپ الکترونی بود که دانشمندان توانستند ویروسها را ببینند. یک بار دیگر این ویروس موزاییک تنباکو بود که افتخار تبدیلشدن به اولین ویروس ثبتشده در یک تصویر را به خود اختصاص میداد.